της Δήμητρας Σπανού καθηγήτριας χημικού στο 1ο Γυμν. Δάφνης
υπό κατασκευή
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ
Η γλυκόζη είναι ίσως το πιο διαδεδομένο "καύσιμο" των οργανισμών συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπινου. Στον άνθρωπο προσλαμβάνεται με την τροφή είτε σαν γλυκόζη (μονοσακχαρίτης) ή σαν συνθετότερες ουσίες που με την κατεργασία τους από το πεπτικό σύστημα
παράγεται η γλυκόζη.
(Να σημειώσουμε ότι, αποτελεί βασική δομική μονάδα αυτών και άλλων ουσιών της οργανικής ύλης ώστε θεωρείται ότι πολυμερή της γλυκόζης αποτελούν το 50% της βιομάζας του πλα).
Μετά από την παραμονή της στο πεπτικό σύστημα διέρχεται στο κυκλοφορικό σύστημα στην αρχή του εντερικού σωλήνα από τις εντερικές λάχνες. Στόχος είναι να φτάσει στα κυτταρα του οργασνισμού των οποίων αποτελεί την βασική τροφοδοτική ουσία για παροχή ενέργειας και ουσιών του κυττάρου. Αυτό είναι γνωστό σαν μεταβολισμός.
Ενώ η τροφοδοσία του οργανισμού σε γλυκόζη είναι ασυνεχής, αλλά και η κατανάλωσή της εξαρτάται από την ένταση του μεταβολισμού η περιεκτικότιτα του αίματος σε γλυκόζη, είναι σχετικά σταθερή
Για να συμβαίνει αυτό υπάρχουν ρυθμιστικοί μηχανισμοί που δρουν σε περιπτώσεις υπογλυκαιμίας (ελλάτωση της γλυκόζης στο αίμα) και υπεργλυκαιμίας (αύξηση της γλυκόζης στο αίμα).
Ο υπογλυκαιμικός παράγοντας που είναι γνωστός είναι η ινσουλίνη η οποία διασπά το γλυκογόνο στο ήπαρ που δίνει γλυκόζη και αυτή διοχετεύεται στο αίμα.
Οι υπεργλυκαιμικοί παράγοντες είναι περισσότεροι όπως η γλυκαγόνη, οι κατεχολαμίνες (κυρίως αδρεναλίνη) τα γλυκοκορτικοειδή, η σωματότροπος ορμόνη, και η θυροξίνη.
Όλα τα κύτταρα τροφοδοτούνται με την γλυκόζη που εισέρχεται μέσα στο κυτταρόπλασμα μέσω της κυτταρικής μεμβράνης με διάχυση, διευκολυμένα ή ελεύθερα
Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΗΣ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΣΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ
Σε όλα τα κύτταρα πλην των νευρικών, εισέρχεται με διευκολυμένη διάχυση δηλαδή όχι μόνο απαιτείται να υπάρχει διαφορά συγκέντρωσης της ενδοκυττάριας γλυκόζης και αυτής του εξωκυττάριου υγρού, αλλά και φορέων (ειδικές πρωτεϊνες) πάνω στην κυτταρική μεμβράνη που θα εισάγουν την γλυκόζη μέσα στο κύτταρο και στην συνέχεια στο εσωτερικό του κυττάρου. Θεωρείται ότι ένας από τους ρόλους της ινσουλίνης είναι η δραστηριοποίηση των φορέων αυτών.
Εάν δεν υπάρχει ινσουλίνη ή και σε περιοχές που δεν εξαρτώνται από την ινσουλίνη αναλαμβάνουν εναλλακτικά άλλες ουσίες όπως ο γλυκομεταφορέας GLUT1
Στα νευρικά κύτταρα η είσοδος της γλυκόζης γίνεται χωρίς την διευκόλυνση από την ινσουλίνη. Ο νευρικός ιστός είναι πρωταρχικής σημασίας και του παρέχεται ενέργεια σχεδόν αποκλειστικά από την γλυκόζη. Κακός εφοδιασμός των νευρικών κυττάρων μπορεί να έχει ωλέθρειες συνέπειες. Μείωση της γλυκόζης στο εξωκυττάριο υγρό σημαίνει έλλειψη γλυκόζης στα νευρικά κύτταρα, υπογλυκαιμική αντίδραση, υπογλυκαιμικό κώμα.
Γενικά στα κύτταρα του οργανισμού κακές συνέπειες έχει και η υπερβολική γλυκόζη στο αίμα, η υπεργλυκαιμία. Τα κύτταρα αφυδατώνονται λόγω αύξησης της εξω ωσμωτικής πίεσης, και εάν περάσει ή περιεκτικότητα της γλυκόζης ένα όριο , αποβάλεται με τα ούρα. (γλυκοζουρία). Αυτό συνεπάγει πολυουρία, μείωση του εξωκυττάριου υγρού, απώλεια θερμίδων, διαταραχές στους ηλεκτρολύτες του σώματος.
Ο ρόλος του ηπατος στην ρύθμιση της γλυκόζης στον οργανισμό
Τα αποθέματα σακχάρων του οργανισμού, αποθηκεύονται στο ήπαρ με μορφή ενός πολυμερούς τους (πολυσακχαρίτης) , του γλυκογόνου.Αυτό βρίσκεται κάτω από ορμονικό έλεγχο. Το γλυκογόνο είναι απόλυτα απαραίτητο για την διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων της γλυκόζης , ώστε εάν δεν υπάρχουν μονοσακχαρίτες (γλυκόζη, φρουκτόζη, γαλακτόζη για να κατασκευαστεί, κατασκευάζεται από άλλα υλικά όπως γλυκογενετικά αμινοξέα, λίπος, γαλακτικό οξύ.
Σε περίπτωση υπογλυκαιμίας, η γλυκόζη κινητοποιεί υπεργλυκαιμικούς παράγοντες αδρεναλίνη, γλυκαγόνη, που μετατρέπουν το γλυκογόνο του ήπατος σε γλυκόζη και γλυκοκορτικοειδή που
.
ΠΗΓΕΣ
ΕΠΙΤΟΜΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ. ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΑΤΖΗΜΗΝΑ 1987
https://www.nikias.gr/ell/product/%CE%A4%CF%83%CE%BF%CE%BB%CE%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82-%CE%91%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7%CF%82